معنی کلمات درس دهم فارسی ششم ( عطار و جلال الدین محمد) ✅ هم خانواده و مخالف
در این مطلب از تاپ ناپ هم ه‌ی بخش های مهم مربوط به درس دهم فارسی ششم با عنوان «عطار و جلال الدین محمد» را آماده کرده ایم؛ از معنی کلمات و توضیح نثرهای مهم گرفته تا کلمات هم‌خانواده و متضاد، املایی های مهم، خلاصه درس و پیام اصلی آن. این مجموعه به دانش آموزان کمک می کند تا درس را بهتر درک کنند و برای امتحان ها آماده تر باشند.
دانلود متن درس دهم فارسی ششم عطار و جلال الدین محمد
آنچه در این مطلب خواهید دید
معنی کلمات درس دهم فارسی ششم
- حسابی: به طور کامل، کاملاً
- آموختن: یاد گرفتن
- دلپذیر: مطبوع، خوشایند، دلنشین
- کاروان‌سرا: محل توقف و استراحت مسافران کاروان و چارپایانشان
- نخستین: اولین، ابتدایی
- برخیز: بلند شو، از جا برخیز
- طولانی: دراز، ممتد
- اندک: مقدار کم، اندکی
- هیجان‌انگیز: شورانگیز، همراه با هیجان
- اسرارنامه: نام یکی از کتاب‌های عطار نیشابوری
- سمرقند: یکی از شهرهای کشور ازبکستان
- ماشاءالله: آنچه خدا بخواهد
- بلخ: محل تولد مولوی، شهری در افغانستان
- بدرقه: همراهی مهمان تا کنار در یا مسیر رفتن
- زادگاه: محل تولد، جایی که کسی به دنیا آمده
- درخشان: تابان، روشن، نورانی
- نزد: پیش، در حضور
- مقام: جایگاه، رتبه
- مراقب: مواظب، نگهبان
معنی نثرهای مهم درس دهم فارسی ششم
📍 صفحه ۷۴
متن: محمّد دلش برای کوچه‌های سمرقند تنگ می‌شد.
معنی: محمّد از دوری سمرقند ناراحت بود و دلش می‌خواست دوباره آن‌جا را ببیند.
آرایه ادبی: «دلتنگ شدن» کنایه از غمگین و آزرده خاطر بودن است.
📍 صفحه ۷۵
متن: از دانش چه خوانده‌ای و با خود چه داری؟
معنی: تا کنون چه‌قدر علم آموخته‌ای و چه تجربه‌ی علمی همراه داری؟
📍 ادامه صفحه ۷۵
متن: شیخ لبخندی زد و گفت: «همه‌ی ما جز اندکی نمی‌دانیم.»
معنی: شیخ لبخند زد و گفت: انسان‌ها در برابر دانش عظیم جهان، فقط بخش اندکی را می‌دانند.
کلمات هم‌خانواده درس دهم فارسی ششم
| واژه | کلمات هم‌خانواده | نمونه جمله |
|---|---|---|
| حساب | محاسبه، حسب، محاسبات | او با دقّت محاسبه‌ی هزینه‌ها را انجام داد. |
| طول | طویل، طولانی | راه مدرسه تا خانه کمی طولانی است. |
| هیجان | مهیّج | تماشای فیلم مهیّج همه را به وجد آورد. |
| زیارت | زائر، زوّار | هزاران زائر برای زیارت حرم امام رضا آمدند. |
| تشکر | شکر، شاکر، مشکور | همیشه باید از خداوند شاکر باشیم. |
| نسخه | منسوخ، ناسخ | پزشک برای بیمار یک نسخه نوشت. |
| عطّار | عطر، معطر | گل‌ها بوی خوش و معطری داشتند. |
| تمسخر | مسخره، سُخره | او هرگز کسی را مسخره نمی‌کرد. |
| نفوذ | نافذ، منافذ، منفذ | خورشید از لابه‌لای منافذ پنجره می‌تابید. |
| تعجّب | عجیب، عجایب، عجب، متعجّب | از دیدن آن اتفاق متعجّب شد. |
| بقا | باقی، بقایا، بقیّه | بقایای آن بنا هنوز باقی مانده است. |
| خلق | خالق، خلقت، مخلوق | خداوند خالق همه‌ی مخلوقات است. |
| اصرار | مُصِر | او بر ادامه‌ی کار خود بسیار مُصِر بود. |
کلمات متضاد درس دهم فارسی ششم
| کلمه | متضاد | نماد ≠ |
|---|---|---|
| طولانی | کوتاه | ≠ |
| نخستین | آخرین | ≠ |
| اندک | فراوان | ≠ |
| غروب | طلوع | ≠ |
| خوشحال | ناراحت | ≠ |
| پیر | جوان | ≠ |
کلمات املایی درس دهم فارسی ششم
طولانی، عطار، جلال‌الدین، هیجان‌انگیز، سمرقند، دلتنگ، اذان، عادی، کاروان‌سرا، فرصت، نزدیک‌تر، ماشاءالله، بدرقه، خوشحال، مشغول
خلاصه درس دهم فارسی ششم: عطار و جلال‌الدین محمد
در این درس با بخشی از کودکی جلال‌الدین محمد بلخی (مولوی) و دیدار او با عطار نیشابوری آشنا می‌شویم. محمد همراه پدرش، بهاءالدین، در سفری طولانی از بلخ راهی مکه بودند. این سفر برای او تجربه‌ای تازه و متفاوت بود، زیرا هم دلتنگ زادگاهش بلخ و کوچه‌های سمرقند بود و هم پر از شوق دیدار شهرهای جدید.
در مسیر، پدرش که عالمی شناخته‌شده بود، با دانشمندان بزرگی ملاقات می‌کرد و محمد نیز از این فرصت‌ها بهره می‌برد و چیزهای تازه می‌آموخت. یکی از این دیدارهای مهم، ملاقات با شیخ فریدالدین عطار بود. وقتی محمد را به او معرفی کردند، عطار با مهربانی پرسید چه دانشی آموخته‌ای. محمد با تواضع گفت: «جز اندکی نمی‌دانم». عطار لبخند زد و پاسخ داد: «همه‌ی ما جز اندکی نمی‌دانیم».
سپس عطار نسخه‌ای از کتاب ارزشمند خود، اسرارنامه، را به محمد هدیه داد. این کتاب هدیه‌ای الهام‌بخش برای او شد. در پایان نیز عطار خطاب به پدر محمد گفت: «مراقب پسرت باش، به خواست خدا آینده‌ای درخشان خواهد داشت». این پیش‌بینی بعدها حقیقت یافت و محمد به مقام بزرگی رسید.
این داستان نشان‌دهنده‌ی تواضع، ارزش دانش، نقش استادان بزرگ در تربیت نسل آینده و بزرگی مقام علم و معرفت است.
پیام درس دهم فارسی ششم: عطار و جلال‌الدین محمد
این درس به ما می‌آموزد که دانش و فروتنی دو بال اصلی رسیدن به بزرگی هستند. حتی بزرگ‌ترین دانشمندان نیز خود را نیازمند یادگیری می‌دانستند. همچنین نقش استادان و بزرگان در پرورش نسل آینده بسیار مهم است؛ همان‌گونه که هدیه‌ی عطار و نگاه ژرف او به آینده، زمینه‌ساز شکوفایی جلال‌الدین محمد بلخی شد.
پیام اصلی این درس آن است که باید دانش را بیاموزیم، فروتن باشیم و از سخن و هدایت بزرگان بهره ببریم تا بتوانیم در آینده منشأ خیر و روشنی برای جامعه‌ی خود باشیم.
نکته پایانی
بزرگیِ جلال‌الدین محمد تنها به نبوغ ذاتی او محدود نبود؛ بلکه نگاه ژرف عطار نیشابوری و تأکیدش بر ارزش علم و فروتنی، زمینه‌ساز شکوفایی او شد.
امروز نیز معلمان و والدین نقشی همانند عطار دارند؛ هر هدیه‌ی دانایی که به فرزندان و دانش‌آموزان داده شود، روزی به درختی پُربار در آینده تبدیل خواهد شد. این درس پیامی برای امروز ماست: بیاموزیم، آموزش دهیم و فروتن بمانیم.
قبلی :
معنی شعر باران فارسی کلاس ششم صفحه ۷۲ 
هم خانواده مخالف ، خلاصه و پیام شعر
جواب درک مطلب درس نهم فارسی ششم صفحه ۷۱
معنی کلمات درس نهم فارسی ششم + هم خانواده مخالف ، خلاصه و پیام درس
بعدی :
درک مطلب درس دهم فارسی ششم صفحه 76
معنی حکایت درخت علم کلاس ششم صفحه ۷۷ هم خانواده مخالف و خلاصه
