معنی شعر ای ایران فارسی پنجم ❤️ صفحه ۵۲ + آرایه های ادبی ، مخالف و هم خانواده

در این مطلب، شعر زیبای «ای ایران» از کتاب فارسی پنجم دبستان را به طور کامل بررسی کرده‌ایم. ابتدا شعر را به زبان ساده و روان معنی کرده‌ایم تا مفهوم آن برای دانش‌آموزان قابل درک باشد. سپس معنی کلمات مهم، هم‌خانواده‌ها، واژه‌های مخالف، خوانش و فهم متن، و آرایه‌های ادبی آن را تهیه کرده‌ایم.

معنی شعر ای ایران فارسی پنجم

1. ای ایران، ای مرز پرگهر / ای خاکت سرچشمه هنر
   معنی : ای ایران عزیز، سرزمین باارزش و گران‌مایه‌ای که خاکت مهد و سرچشمه هنر و فرهنگ است.
2. دور از تو اندیشه بدان / پاینده مانی و جاودان
   معنی : افکار و نقشه‌های دشمنان از تو دور باد و تو همیشه پابرجا و ماندگار بمانی.
3. ای دشمن، ار تو سنگ خاره‌ای، من آهنم / جان من فدای خاک پاک میهنم
   معنی : ای دشمن، اگر مانند سنگ سخت و مقاوم هستی، من همچون آهن استوارم و جانم را فدای خاک پاک وطنم می‌کنم.
4. مهر تو چون شد پیشه‌ام / دور از تو نیست اندیشه‌ام
   معنی : از وقتی عشق به تو، راه و روش زندگی‌ام شد، فکر و اندیشه‌ام هیچ‌گاه از تو جدا نبوده است.
5. در راه تو، کی ارزشی دارد این جان ما؟ / پاینده باد خاک ایران ما
   معنی : ای ایران، جان ما در برابر تو ارزشی ندارد؛ امیدوارم خاک ایران ما همیشه پایدار و جاوید بماند.
6. سنگ کوهت درّ و گوهر است / خاک دشست بهتر از زر است
   معنی : سنگ کوه‌هایت همچون مروارید و گوهر باارزش است و خاک دشت‌هایت از طلا گران‌بهاتر است.
7. مهرت از دل، کی برون کنم؟ / بَرگو، بی مهر تو چون کنم؟
   معنی : هرگز نمی‌توانم مهر تو را از دل بیرون کنم؛ بگو بدون عشق تو چگونه زندگی کنم.
8. تا گردش جهان و دور آسمان بپاست / نور ایزدی همیشه رهنمای ماست
   معنی : تا وقتی دنیا و گردش زمان پابرجاست، نور الهی همیشه راهنمای ما خواهد بود.
9. ایران، ای خرّم بهشت من / روشن‌تر از تو سرنوشت من
   معنی : ای ایران، ای بهشت سرسبز من، سرنوشت من روشن‌تر و زیباتر از وجود تو نیست.
10. گر آتش بارد به پیکرم / جز مهرت در دل نپرورم
    معنی : حتی اگر آتش بر جانم ببارد، جز عشق تو چیزی را در دل پرورش نمی‌دهم.
11. از آب و خاک و مهر تو سرشته شد دلم / مهرت ار برون رود چه می‌شود دلم
    معنی : دل من با آب، خاک و عشق تو آمیخته شده؛ اگر مهر تو از وجودم برود، دلم نابود خواهد شد.

🎨 آرایه‌های ادبی شعر «ای ایران» – فارسی پنجم

1. تشبیه (شبیه‌سازی یک چیز به چیز دیگر)

• خاک ایران به درّ و گوهر تشبیه شده.
• ایران به بهشت خرّم تشبیه شده.
• دشمن به سنگ خاره تشبیه شده و شاعر خود را آهن دانسته.

2. کنایه (بیان غیر مستقیم)

• جان من فدای خاک پاک میهنم → کنایه از نهایت فداکاری برای میهن.
• مهرت از دل کی برون کنم؟ → کنایه از عشق همیشگی به وطن.

3. اغراق (بزرگ‌نمایی)

• خاک دشت ایران از زر بهتر است → بزرگ‌نمایی ارزش سرزمین ایران.
• حتی اگر آتش ببارد، جز مهر ایران را پرورش نمی‌دهم → اغراق در عشق به میهن.

4. تکرار (برای تاکید)

• تکرار واژه ای ایران در آغاز بخش‌هایی از شعر برای تاکید بر نام وطن.
• تکرار واژه مهر برای تاکید بر عشق به ایران.

5. تشخیص (جان‌بخشی)

• خاک و سنگ ایران دارای ویژگی‌های انسانی و ارزشمند معرفی شده‌اند، گویی موجودی زنده‌اند.

📖 معنی کلمات شعر «ای ایران» – فارسی پایه پنجم

🔹 مخالف‌ها

• مرز ≠ بی‌مرزی
• پاینده ≠ نابود، فانی
• دشمن ≠ دوست
• مهر ≠ کینه، نفرت
• روشن ≠ تاریک

🔹 هم‌خانواده‌ها

• گُهر → گوهر، گوهری
• مرز → مرزی، مرزبانی
• پاینده → پایداری، پایدار
• دشمن → دشمنی
• مهر → مهربان، مهربانی
• روشن → روشنی، روشنایی
• پیکر → پیکره، پیکرسازی

📖 خوانش و فهم – صفحه ۵۴، درس ششم «ای ایران»

1. در متن شعر، «خاک ایران» به چه چیزهایی تشبیه شده است؟
   به مروارید و گوهرهای ارزشمند، و به بهشتی سرسبز و زیبا.

2. کدام بند شعر برایت زیباتر از بقیه بود؟ چرا؟
   بیت:
   مهرت از دل، کی برون کنم؟ / بَرگو، بی مهر تو چون کنم؟
   زیرا این بیت عشق عمیق و جدانشدنی به میهن را نشان می‌دهد و بیان می‌کند که حتی تصور زندگی بدون عشق به وطن ممکن نیست

پیام شعر «ای ایران» – فارسی پنجم:

این شعر عشق و دلبستگی عمیق به میهن را بیان می‌کند و مردم را به حفاظت از خاک وطن، اتحاد، فداکاری و پایداری در برابر دشمنان فرا می‌خواند. شاعر با توصیف زیبایی‌های ایران و ارزش‌های آن، یادآوری می‌کند که عشق به کشور باید همیشگی باشد و در هر شرایطی، حتی سخت‌ترین لحظات، نباید از آن دست کشید.

قبلی : جواب درست و نادرست و درک مطلب درس ششم سرود ملی

بعدی : جواب درس آزاد هفتم فارسی پنجم فرهنگ بومی ۱ صفحه ۵۵ و ۵۶