معنی کلمات سخت شعر سخن فارسی ششم + جواب خوانش و فهم شعر

پیام شعر «سخن» این است که ارزشِ گفتار به «کم‌گوییِ سنجیده» است نه پرگویی؛ همان‌گونه که اندکی آبِ زلال گواراست اما افراط، ملال می‌آورد. سخنِ ناب باید چون دُرّ، گزیده و اثرگذار باشد و نیازی به لاف و جنجال ندارد؛ یک «دسته‌گلِ دماغ‌پرور» از «خرمنِ صد گیاه» سودمندتر است. پس در گفتگوها، کیفیت را بر کمیت برتری دهیم، روشن و از سرِ لطف سخن بگوییم و هر کلمه را آگاهانه و به‌جا به کار ببریم.

1- منظور از بیت «کم گوی و گزیده گوی چون در / تا ز اندک تو جهان شود پر» چیست؟

پاسخ: سخنِ کم اما سنجیده، مانند دُرّ ارزشمند است؛ اگر گفتارت ناب و گزیده باشد، همان اندک اثر فراگیر می‌گذارد و قدر می‌بیند. نتیجه: کیفیتِ کلام بر کمّیت آن برتری دارد.

2- با توجّه به نشانه‌گذاری‌ها، بیت زیر را بخوانید. به نظر شما خواندن کدام یک صحیح است؟ با دلیل بیان کنید:

پاسخِ درست (بی‌ویرگول‌های مزاحم):

دلیل: «چو دُرّ» نقش صفتی/تشبیهی برای «سخن» دارد؛ میان موصوف و صفت ویرگول نمی‌آید. همچنین «پُرتوان زد» یک گروه فعلی واحد است و جداکردنِ آن با ویرگول نادرست است؛ بنابراین هر دو صورتِ ویرگول‌دار بالا غلط‌اند.