معنی کلمات درس سیزدهم لطف حق فارسی چهارم + هم خانواده مخالف و خلاصه درس

این شعر داستان معروف مادر حضرت موسی (ع) را بازگو می‌کند؛ وقتی برای نجات فرزندش از دست فرعونیان، او را به فرمان خدا در رود نیل رها کرد. شعر نشان می‌دهد که لطف و قدرت خداوند از هر چیز دیگری بالاتر است و اگر به او توکل کنیم، آرامش و نجات می‌یابیم.

معنی کلمات مهم شعر لطف حق 🌱

مخالف کلمات شعر لطف حق 🌸

هم‌خانواده‌های کلمات شعر لطف حق 🌸

لغات سخت املایی درس سیزدهم – لطف حق 🌸

نیل، جلیل، حسرت، ناخدا، وحی، باطل، رهرو، بنده‌پروری، گهواره، دایه، سیلاب، طغیان، فرمان، بسپاریش، عدالت، مصلحت

خیلی خوب، برای درس سیزدهم – شعر «لطف حق» فارسی چهارم، دقیقاً مطابق همان قالب نمونه رقیب، محتوای کامل و مرتب را آماده کردم:

معنی متن و آرایه‌های ادبی شعر لطف حق – درس ۱۳ فارسی چهارم دبستان

در این مطلب معنی کامل و روان ابیات شعر «لطف حق»، به همراه قافیه، ردیف و آرایه‌های ادبی هر بیت را بررسی کرده‌ایم تا دانش‌آموزان کلاس چهارم و والدین آن‌ها به راحتی مفهوم شعر را درک کنند.

۱. بیت اول

مادر موسی چو موسی را به نیل / در فِکند از گفته‌ی رَبّ جلیل

معنی: هنگامی که مادر حضرت موسی به فرمان خداوند بزرگ، فرزندش را در رود نیل رها کرد.

• قافیه: نیل و جلیل
• آرایه ادبی: استفاده از «رَبّ جلیل» به‌عنوان تعبیر بزرگ‌داشت خداوند.

۲. بیت دوم

خود ز ساحل کرد با حسرت نگاه / گفت: کای فرزند خرد بی‌گناه

معنی: او از کنار ساحل با اندوه به کودک خود نگاه کرد و گفت: ای فرزند کوچک و بی‌گناه من!

• قافیه: نگاه و گناه
• آرایه ادبی: بیان عاطفه و حس مادرانه (عاطفه‌گرایی).

۳. بیت سوم

گر فراموشت کند لطف خدای / چون رهی زین کشتی بی‌ناخدای؟

معنی: اگر لطف خدا تو را فراموش کند، چگونه می‌توانی از این کشتی بی‌ناخدا نجات پیدا کنی؟ (کشتی کنایه از همان سبدی است که موسی در آن بود.)

• قافیه: خدای و ناخدای
• آرایه ادبی:
  • «کشتی بی‌ناخدا» استعاره از سبد رها شده در آب.

۴. بیت چهارم

وحی آمد: کاین چه فکر باطل است؟ / رهرو ما، اینک اندر منزل است

معنی: از طرف خداوند وحی آمد که: این فکر خطاست؛ موسی که ادامه‌دهنده راه ماست، اکنون به جای امنی رسیده است.

• قافیه: باطل و منزل – ردیف: است
• آرایه ادبی:
  • «رهرو» استعاره از موسی
  • «منزل» استعاره از جای امن

۵. بیت پنجم

ما گرفتیم آنچه را انداختی / دست حق را دیدی و نشناختی؟

معنی: ما همان چیزی را که تو به آب سپردی، گرفتیم و نجات دادیم. آیا دست خدا را دیدی و نشناختی؟

• قافیه: انداختی و نشناختی
• آرایه ادبی:
  • «گرفتن و انداختن» تضاد
  • «دست حق» اضافه استعاری؛ کنایه از حمایت و محافظت خدا

۶. بیت ششم

در تو تنها عشق و مهر مادری است / شیوه ما عدل و بنده‌پروری است

معنی: در وجود تو تنها محبت مادری است، ولی روش ما عدالت و مراقبت از بندگان است.

• قافیه: مادری و بنده‌پروری – ردیف: است
• آرایه ادبی: مقایسه مهر مادر با عدل خدا (تضاد معنایی).

۷. بیت هفتم

سطح آب از گهوارش خوش‌تر است / دایه‌اش سیلاب و موجش مادر است

معنی: نگران نباش؛ سطح آب از گهواره برای او آرام‌تر است و سیلاب و موج مانند دایه و مادر از او نگهداری می‌کنند.

• قافیه: خوش‌تر و مادر – ردیف: است
• آرایه ادبی:
  • تشبیه سطح آب به گهواره
  • تشبیه سیلاب به دایه و موج به مادر

۸. بیت هشتم

رودها از خود نه طغیان می‌کنند / آنچه می‌گوییم ما، آن می‌کنند

معنی: هیچ رودی بدون فرمان ما پرآب و طغیان نمی‌کند و همه به دستور ما عمل می‌کنند.

• قافیه: طغیان و آن – ردیف: می‌کنند
• آرایه ادبی: شخصیت‌بخشی به رود (تشخیص).

۹. بیت نهم

ما، به دریا حکم طوفان می‌دهیم / ما، به سیل و موج، فرمان می‌دهیم

معنی: فرمان طوفان، سیل و موج همگی در دست ماست و بدون خواست ما هیچ‌چیز رخ نمی‌دهد.

• قافیه: طوفان و فرمان – ردیف: می‌دهیم
• آرایه ادبی: تکرار «ما» برای تاکید – تناسب واژه‌ها (دریا، طوفان، سیل، موج).

۱۰. بیت دهم

به که برگردی، به ما بسپاری‌اش / کی تو از ما دوست‌تر می‌داری‌اش؟

معنی: بهتر است بازگردی و فرزندت را به ما بسپاری؛ آیا تو او را از ما بیشتر دوست داری؟

• قافیه: بسپاری و می‌داری – ردیف: اش
• آرایه ادبی: پرسش انکاری برای تاکید بر قدرت و محبت خداوند.

خلاصه درس سیزدهم – شعر «لطف حق» فارسی چهارم دبستان

شعر «لطف حق» داستان مادر حضرت موسی را روایت می‌کند که به فرمان خداوند، فرزند خود را در رود نیل رها می‌کند. مادر نگران و غمگین است، اما خداوند به او اطمینان می‌دهد که موسی در امنیت کامل قرار دارد و همه چیز به فرمان اوست؛ حتی رودها، امواج و طوفان‌ها نیز بدون دستور خدا حرکت نمی‌کنند. این شعر به ما می‌آموزد که لطف و قدرت خداوند همواره همراه بندگان است و باید به او توکل کنیم.

بعدی : جواب درست و نادرست و درک مطلب درس سیزدهم فارسی چهارم