معنی شعر نیایش فارسی هفتم صفحه ی ۱۶۶

۱)

خداوندا، به حقِّ نیک‌مردان ⊱✦⊰ که احوال بدم را نیک گردان

🔹 معنی: پروردگارا، به حق انسان‌های درستکار از تو می‌خواهم که کردار و سرانجام ناخوش مرا به نیکی و خیر تبدیل کنی.

• نیک‌مردان: آدم‌های نیکوکار
• نیک: خوب
• احوال: رفتار، کردار

آرایه‌ها:

• خداوندا: منادا
• «حق نیک‌مردان»: متمم
• «احوال بدم»: مفعول
• تکرار: واژهٔ «نیک»
• تضاد: نیک / بد

۲)

مکن ما را از این درگاه، محروم ⊱✦⊰ چو گنجشکان، مران ما را از این بوم

🔹 معنی: خدایا ما را از پیشگاه خود محروم نگردان و مانند گنجشکان درمانده، ما را از سرزمین مهر خویش مران.

• بوم: سرزمین
• درگاه: پیشگاه

آرایه‌ها:

• دو جملهٔ درخواستی
• «محروم نکردن از درگاه»: کنایه از لطف دریغ نکردن
• «ما» در هر دو مصرع: مفعول
• «این درگاه، این بوم»: متمم
• درگاه: مجاز از حضور نزد خدا
• «چو گنجشکان»: تشبیه
• تکرار: «ما را»، «از این»

۳)

زبانی ده که اسرار تو گوید ⊱✦⊰ روانی ده که دیدار تو جوید

🔹 معنی: خدایا به من بیانی عطا کن که رازهایت را بگوید و جان و توانی ده که در جست‌وجوی دیدار تو باشم.

• اسرار: رازها
• روان: جان و نیرو

آرایه‌ها:

• «زبانی»، «اسرار تو»، «روانی»، «دیدار تو»: مفعول
• تکرار: «ده»، «که»، «تو»
• «دیدار تو جوید»: کنایه از رسیدن به معرفت الهی

۴)

دلم در آتش غفلت مسوزان ⊱✦⊰ به معنی، شمع جانم برفروزان

🔹 معنی: خدایا، دل مرا در آتش بی‌خبری نسوزان و جانم را با نور حقیقت روشن گردان.

• غفلت: بی‌خبری
• برفروزان: روشن کن

آرایه‌ها:

• «دلم»: مفعول
• «آتش غفلت»: اضافهٔ تشبیهی
• «دل»: مجاز از همهٔ وجود
• «شمع جان»: اضافهٔ تشبیهی
• «معنی»: متمم
• تشبیه: غفلت به آتش، جان به شمع
• مراعات نظیر: آتش، مسوزان، شمع، برفروزان

۵)

کنون، گر دست‌گیری، جای آن هست ⊱✦⊰ که گر دستم نگیری، رفتم از دست

🔹 معنی: ای خدا، اکنون شایسته است که مرا یاری کنی؛ اگر یارم نشوی، از دست خواهم رفت و نابود می‌شوم.

آرایه‌ها:

• «دست» در مصرع اول: مفعول
• «دستم» در مصرع دوم: مفعول + ضمیر پیوسته
• «از دست رفتن»: کنایه از نابود شدن
• «دست‌گیری»: کنایه از یاری رساندن
• تضاد: دست‌گیری / دست نگیری
• تکرار: دست

۶)

مکن دورم ز نزدیکان درگاه ⊱✦⊰ به راه آور مرا، کافتادم از راه

🔹 معنی: خدایا مرا در شمار بندگان نزدیک به خود قرار بده و دوباره به راه درست بازگردان، زیرا از مسیر حقیقت دور مانده‌ام.

آرایه‌ها:

• «دورم»: مفعول + ضمیر پیوسته
• «نزدیکان درگاه»: متمم
• «راه»: متمم در هر دو مصرع
• تضاد: دور / نزدیک
• تکرار: راه
• «به راه آوردن»: کنایه از هدایت کردن
• «از راه افتادن»: کنایه از گمراه شدن

۷)

تو را خوانم به هر رازی که خوانم ⊱✦⊰ تو را دانم به هر چیزی که دانم

🔹 معنی: خدایا، هر سخنی را که بر زبان آورم و هر چیزی را که بشناسم، در آن نشانه‌ای از وجود تو می‌یابم.

آرایه‌ها:

• «تو» در هر دو مصرع: مفعول
• «هر رازی»، «هر چیزی»: متمم
• تکرار: «خوانم»، «دانم»

خلاصه شعر نیایش فارسی هفتم صفحه ی ۱۶۶

این شعر گفت‌وگویی صمیمی با خداست؛ شاعر با فروتنی از پروردگار می‌خواهد بدی‌هایش را به نیکی بدل کند، او را از درگاه خود محروم نسازد و زبان و جانی عطا کند تا در مسیر حق گام بردارد. دل خویش را از آتش غفلت دور بدارد، در سختی‌ها دستگیرش باشد، او را در جمع نزدیکان خود جای دهد و از گمراهی نجاتش دهد. در پایان نیز اعتراف می‌کند که هرچه می‌بیند و می‌داند، نشانی از خداوند در آن آشکار است. پیام کلی شعر، تکیه بر لطف الهی، هدایت، توبه و نزدیکی به خداوند است.

پیام شعر

شعر بیانگر نیاز انسان به یاری و هدایت پروردگار است. شاعر نشان می‌دهد که تنها با لطف و بخشش الهی می‌توان از غفلت و گمراهی رها شد و به راه درست رسید. پیام اصلی این است که انسان باید با فروتنی به خدا پناه ببرد، از او طلب بخشش کند و بداند که همهٔ نیکی‌ها و رستگاری‌ها در پیوند با یاد و ارادهٔ الهی به دست می‌آید.

قبلی :

معنی روان خوانی پیر دانا فارسی هفتم + آرایه های ادبی و خلاصه

معنی روان خوانی پیر دانا فارسی هفتم + آرایه های ادبی و خلاصه

جواب خودارزیابی ، گفت و گو و فعالیت نوشتاری درس هفدهم فارسی هفتم