معنی شعر خوانی شوق مهدی فارسی هشتم

در این مطلب از تاپ ناپ، معنی شعر خوانی شوق مهدی فارسی هشتم به همراه آرایه های ادبی، خلاصه و پیام شعر نوشته شده است؛ در این درس بیان میشود که عاشق واقعی حتی غم یار را شیرین میبیند، در رنج عشق دم برنمیآورد و جان خود را برای محبوب نثار میکند، اما حقیقت عشق آن است که این جان اندک هم باید بماند تا غم عشق را تحمل کند. پیام کلی شعر این است که در مسیر عشق و انتظار مهدی (عج)، انسان باید با صبر، سکوت و جانفشانی راهیابی کند و رنج وصال را با دل عاشقانه بپذیرد. ✅
آنچه در این مطلب خواهید دید
معنی شعر شوق مهدی (عج) + آرایه های ادبی
گفتم که روی خوبت، از من چرا نهان است؟
گفتا: تو خود حجابی، ورنه رخم عیان است!
✨ معنی :
از امام مهدی (عج) پرسیدم: چرا چهره زیبایت از من پنهان است؟ پاسخ داد: این خود تویی که با اعمال و رفتار نادرستت مانع دیدن من شده ای؛ وگرنه چهره من همواره آشکار است.
📌 قلمرو زبانی:
-
خوب : زیبا
-
نهان : پنهان
-
حجاب : پرده، مانع
-
ورنه : وگرنه
-
رخ : چهره
-
عیان : آشکار
🎨 قلمرو ادبی:
-
قالب : غزل
-
وزن : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (ویژه رشته انسانی)
-
تو حجابی : تشبیه (انسان به مانع یا پرده تشبیه شده است)
-
واج آرایی : تکرار «ن» موسیقی ایجاد کرده است
-
همریشگی : گفتم / گفتا
-
قافیه : نهان / عیان
-
واژه آرایی : است
-
تناسب : روی و رخ – من و تو
-
تضاد : نهان / عیان ✨
-
ایهام : واژه «رخ» هم معنی ظاهر دارد و هم نماد حقیقت باطنی است
📚 قلمرو فکری:
-
بیت پنج جمله دارد: «گفتم»، «نهان است»، «گفتا»، «تو حجابی»، «عیان است»
-
بیانگر این نکته است که فاصله انسان با حقیقت، نتیجه کردار و رفتار خودش است
💡 پیام :
برای دیدن حقیقت و رسیدن به خدا یا امام، مانعی جز خود ما و اعمال نادرستمان وجود ندارد. با پاکی و درستکاری، پرده ها کنار میرود و حقیقت آشکار میشود.
گفتم که از که پرسم، جانا نشان کویت؟
گفتا: نشان چه پرسی؟ آن کوی، بی نشان است!
✨ معنی :
از محبوب پرسیدم: ای جان من، نشانی خانه ات را از چه کسی بپرسم تا بتوانم به دیدارت بیایم؟ پاسخ داد: نشانی چه میپرسی؟ جایگاه من نشانی و آدرس ندارد و با راه های معمول پیدا نمی شود.
📌 قلمرو زبانی:
-
جان : روان، جانان، محبوب
-
نشان : نشانی، آدرس
-
کوی : کوچه، محله
🎨 قلمرو ادبی:
-
جناس همسان : «که» (۱- حرف ربط، ۲- به معنی چه کسی)
-
همریشگی : گفتم / گفتا – پرسم / پرسی
-
جان : استعاره از دلدار یا معشوق
-
واج آرایی : تکرار «ن» موسیقی ایجاد کرده است
-
نشان چه پرسی : پرسش انکاری (برای نفی امکان)
-
واژه آرایی : تکرار «نشان» و «کوی»
-
از که پرسم جانا نشان کویت : کنایه از اینکه چگونه تو را پیدا کنم و به وصالت برسم
-
تضاد پنهان : نشان / بی نشان ✨
📚 قلمرو فکری:
-
بیت دارای شش جمله است: «گفتم»، «پرسم»، «جانا»، «گفتا», «پرسی» و «است»
-
بیانگر این حقیقت است که رسیدن به محبوب یا خداوند با راه های ظاهری ممکن نیست و جایگاه او در نشانی های مادی یافت نمی شود.
💡 پیام :
حقیقت و خداوند جایگاه مادی و نشانی ظاهری ندارند؛ تنها با دل و باطن پاک میتوان او را شناخت و راهش را پیدا کرد.
گفتم: مرا غم تو، خوشتر ز شادمانی
گفتا که در ره ما، غم نیز شادمان است!
📌 معنی:
گفتم غمی که به خاطر تو دارم برایم از همه شادی ها شیرین تر است. گفت در مسیر عشق به ما حتی غم هم رنگ شادی به خود میگیرد.
📌 قلمرو زبانی:
-
حذف «است» به قرینه معنوی (در خوشتر ز شادمانی)
-
را در «مرا غم تو» به معنی «برای»
📌 قلمرو ادبی:
-
تضاد : غم / شادمانی
-
متناقض نما : غم نیز شادمان است
-
واج آرایی : تکرار «م»
-
جناس همریشگی : شادمانی / شادمان
-
واژه آرایی : تکرار «غم»
-
همریشگی : گفتم / گفتا
📌 قلمرو فکری:
این بیت نشان میدهد که در عشق راستین، رنج و سختی یار هم شیرین است و برای عاشق همان غم نیز ارزشمند و دلپذیر می شود.
گفتم که سوخت جانم، از آتش نهانم
گفت: آن که سوخت، او را، کی ناله، یا فغان است؟!
📌 معنی:
گفتم جانم از آتش پنهانی در وجودم میسوزد. گفت: آن کس که حقیقتا در آتش عشق بسوزد، ناله و فریادی بر زبان نمی آورد.
📌 قلمرو زبانی:
-
را : نشانه دارندگی (او را = او دارد)
-
نهان : پنهان
-
سوخت : بن ماضی «سوخت»، بن مضارع «سوز»
-
فغان : ناله و فریاد
📌 قلمرو ادبی:
-
آتش : استعاره از عشق سوزان
-
سوختن جان : کنایه از رنج بردن شدید
-
واج آرایی : تکرار «ت»
-
کی ناله یا فغان است؟ : پرسش انکاری برای نفی
-
واژه آرایی : سوخت
-
جناس همسان : «که» (حرف پیوند / چه کسی)
-
همریشگی : گفتم / گفت
📌 قلمرو فکری:
بیت پنج جمله دارد: «گفتم»، «سوخت»، «گفت»، «سوخت»، «است».
این بیت بیانگر آن است که عاشق حقیقی در رنج عشق دم برنمی آورد و سکوت نشانه صدق عشق اوست.
💡 پیام:
عاشق واقعی حتی در سوز و رنج شدید هم خاموش است و شکایت نمیکند.
گفتم: ز «فیض» بپذیر، این نیم جان که دارد
گفتا: نگاه دارش، غمخانه تو جان است!
📌 معنی:
گفتم از فیض بپذیر این نیمه جانی را که برایت مانده است. پاسخ داد: جانت را نگه دار، زیرا همان جان، جایگاه غم ها و دردهای توست.
📌 قلمرو زبانی:
-
فیض : نام شاعر و سخن سرا
-
پذیرفتن : قبول کردن (بن ماضی: پذیرفت / بن مضارع: پذیر)
-
نیم جان : اندک جان، جان کم توان
📌 قلمرو ادبی:
-
واژه آرایی : تکرار واژه «جان»
-
همریشگی : گفتم / گفتا
-
واج آرایی : تکرار «ن»
-
نیم جان : کنایه از بسیار ناتوان و بی رمق
-
جان تو غمخانه توست : تشبیه (جان به خانه ای پر از غم تشبیه شده است)
📌 قلمرو فکری:
این بیت نشان میدهد که عاشق حتی نیمه جان خود را برای معشوق پیشکش میکند، ولی پاسخ میشنود که همان جان برای تحمل اندوه های عشق لازم است.
💡 پیام:
عاشق راستین جان خود را فدای یار میکند، اما یار میگوید همین جان اندک نیز باید بماند تا غم عشق را بر دوش بکشی.
خلاصه شعر شوق مهدی فارسی هشتم
شعر خوانی شوق مهدی بیانگر گفتوگوی عاشق با امام مهدی(عج) است؛ عاشق از دوری او میسوزد و حتی غم او را شیرینتر از شادیهای دنیا میداند. در این راه میگوید جانش را فدای محبوب میکند، اما پاسخ میشنود که همان جان باید بماند تا غم و رنج عشق را به دوش کشد. در پایان شعر نشان میدهد که در مسیر عشق و انتظار، رنج و غم نیز ارزشمند است و عاشق واقعی باید صبور، خاموش و استوار باشد.
پیام شعر شوق مهدی
پیام شعر خوانی شوق مهدی این است که در راه عشق و انتظار امام مهدی(عج)، حتی غم و رنج هم شیرین و ارزشمند است؛ عاشق واقعی باید صبور باشد، شکایت نکند و با جانفشانی و تحمل سختیها، عشق خود را به اثبات برساند.
قبلی:
جواب خودارزیابی صفحه ۳۹ فارسی هشتم + پاسخ سوالات درس ۴ فارسی هشتم
معنی درس چهارم سفر شکفتن فارسی هشتم
معنی حکایت فوت کوزه گری کلاس هشتم آرایه های ادبی و خلاصه حکایت
بعدی: