معنی درس دوازدهم شیر حق فارسی پایه هشتم + ارایه های ادبی و خلاصه
در این مطلب از تاپ ناپ، معنی کلمات درس شیر حق فارسی هشتم را به همراه آرایه های ادبی، قلمرو زبانی، خلاصه و پیام شعر تهیه کرده‌ایم تا دانش آموزان بتوانند به صورت یکجا به همه نکات مهم این درس دسترسی داشته باشند.
آنچه در این مطلب خواهید دید
معنی کلمات درس شیر حق فارسی هشتم
| عبارت | معنی |
|---|---|
| آموز | یاد گرفتن |
| اخلاص عمل | کار درست با نیت پاک |
| حق | خدا |
| منزه | پاک و بی عیب |
| دغل | فریبکاری |
| غزا | جنگ دینی با دشمن |
| پهلوانی | شجاعت و دلاوری |
| دست یافت | رسیدن، چیره شدن |
| زود | سریع |
| شتافت | به عجله رفت |
| خدو | آب دهان |
| افتخار | سرافرازی |
| نبی | پیامبر |
| ولی | سرپرست |
| در زمان | فوری |
| کاهلی | سستی |
| حیران | متعجب، سرگشته |
| زین | از این |
| عمل | کار |
| عفو | گذشت |
| رحمت | مهربانی |
| بی محل | نابجا |
| تیغ | شمشیر |
| افراشتن | بالا بردن |
| افکندن | انداختن |
| بگذاشتی | رها کردی |
| بنده | انسان |
| مامور تنم | فرمانبردار تن |
| هوا | میل و آرزو |
| اهریمن | شیطان |
| فعل | کار |
| گوا | شاهد |
| آز | حرص و طمع |
| سزا | شایسته |
| کاذب | دروغگو |
معنی و آرایه های ادبی شعر شیر حق درس دوازدهم فارسی هشتم
از علی آموز اخلاص عمل ◈ شیر حق را دان منزه از دغل
معنی : از حضرت علی (ع) بیاموز که کارها را با نیت خالص و برای رضای خدا انجام دهد. او شیر خداست و همیشه از هرگونه فریب و ناراستی پاک بوده است.
قلمرو زبانی
🔹 آموز: یاد بگیر (فعل امر از مصدر آموختن)
🔹 اخلاص عمل: کار درست و خالص برای خدا
🔹 شیر حق: لقب حضرت علی (ع)
🔹 منزه: پاک، دور از آلودگی
🔹 دغل: فریب، ناراستی
قلمرو ادبی
🔹 شیر حق: استعاره و کنایه از حضرت علی (ع) به سبب شجاعت و بزرگی
🔹 اخلاص عمل: ترکیب اضافی، نشان‌دهنده پاکی نیت
🔹 منزه از دغل: تضاد معنایی (پاکی در برابر فریب)
🔹 کل بیت: لحن تعلیمی و پندآموز
در غزا بر پهلوانی دست یافت ◈ زود شمشیری برآورد و شتافت
معنی : حضرت علی (ع) در میدان جنگ با پهلوانی روبه‌رو شد، بی‌درنگ شمشیر خود را کشید و با شتاب به سوی او حمله کرد.
قلمرو زبانی
🔹 غزا: جنگ دینی
🔹 دست یافت: روبه‌رو شد، چیره شد
🔹 زود: سریع، بی‌درنگ
🔹 برآورد: بیرون کشید (فعل ماضی از مصدر برآوردن)
🔹 شتافت: با سرعت رفت
قلمرو ادبی
🔹 شمشیر برآوردن: کنایه از آماده جنگ شدن
🔹 شتافت: ایجاز حرکتی (بیان سرعت عمل حضرت علی)
🔹 کل بیت: لحن حماسی
او خدو انداخت بر روی علی ◈ افتخار هر نبی و هر ولی
معنی : آن پهلوان آب دهان به صورت حضرت علی (ع) انداخت؛ علی که مایه افتخار همه پیامبران و اولیای الهی است.
قلمرو زبانی
🔹 خدو: آب دهان
🔹 نبی: پیامبر
🔹 ولی: سرپرست، پیشوای دینی
قلمرو ادبی
🔹 افتخار هر نبی و هر ولی: اغراق برای نشان دادن جایگاه بلند حضرت علی (ع)
🔹 بر روی علی: یادآور بی‌احترامی در برابر بزرگی و عظمت (تضاد موقعیت)
🔹 کل بیت: لحن حماسی و دینی
در زمان انداخت شمشیر آن علی ◈ کرد او اندر غزایش کاهلی
معنی : حضرت علی (ع) بی‌درنگ شمشیر خود را بر زمین گذاشت و از ادامه جنگ با آن پهلوان دست کشید.
قلمرو زبانی
🔹 در زمان: همان لحظه، بی‌درنگ
🔹 انداخت: رها کرد
🔹 غزا: جنگ
🔹 کاهلی: کوتاهی، دست کشیدن از کار
قلمرو ادبی
🔹 انداختن شمشیر: کنایه از دست کشیدن از نبرد
🔹 کاهلی در غزا: طنز ظریف (در ظاهر کوتاهی، اما در حقیقت اوج اخلاص)
🔹 کل بیت: لحن تعلیمی و اخلاقی
گشت حیران آن مبارز ، زین عمل ◈ وز نمودن عفو و رحم بی محل
معنی : آن پهلوان از این رفتار حضرت علی (ع) شگفت‌زده شد و از اینکه او در میانه جنگ، دست به بخشش و مهربانی زد، در تعجب فرو رفت.
قلمرو زبانی
🔹 حیران: متعجب، شگفت‌زده
🔹 زین: از این
🔹 عفو: گذشت
🔹 رحم بی محل: مهربانی در جای غیرمنتظره
قلمرو ادبی
🔹 عفو و رحم بی محل: تضاد موقعیت (مهربانی در دل میدان جنگ)
🔹 گشت حیران: کنایه از شگفت‌زده شدن شدید
🔹 کل بیت: لحن حکایت‌گونه و تعلیمی
گفت: «بر من تیغ تیز افراشتی ◈ از چه افکندی، مرا بگذاشتی؟»
معنی : پهلوان گفت: تو شمشیر برّنده‌ات را به سوی من بلند کرده بودی، چرا آن را بر زمین انداختی و مرا آزاد گذاشتی؟
قلمرو زبانی
🔹 تیغ: شمشیر
🔹 افراشتی: بالا بردی (فعل ماضی از افراشتن)
🔹 افکندی: انداختی
🔹 بگذاشتی: رها کردی
قلمرو ادبی
🔹 تیغ تیز: ترکیب وصفی برای نشان دادن قدرت و خطر
🔹 افراشتن تیغ: کنایه از آماده جنگ شدن
🔹 تضاد بین افراشتی (بلند کردن) و افکندی (انداختن) برای تاکید بر تغییر رفتار حضرت علی
گفت: «من تیغ از پی حق می زنم ◈ بنده حقم نه مامور تنم»
معنی : حضرت علی (ع) گفت: من برای رضای خدا شمشیر می‌زنم. من بنده و فرمانبردار خدا هستم، نه اسیر نفس و خواسته‌های جسم خود.
قلمرو زبانی
🔹 تیغ: شمشیر
🔹 از پی حق: برای خدا، در راه حقیقت
🔹 بنده حق: فرمانبردار خدا
🔹 مامور تنم: پیرو خواهش‌های جسم و نفس
قلمرو ادبی
🔹 تیغ از پی حق زدن: کنایه از جهاد در راه خدا
🔹 بنده حق / مامور تن: تضاد (اطاعت از خدا در برابر پیروی از نفس)
🔹 کل بیت: لحن تعلیمی و اخلاقی
شیر حقم، نیستم شیر هوا ◈ فعل من بر دین من باشد گوا
معنی : من شیر خدا هستم، نه پیرو هوس و میل نفس. کردار و رفتار من گواهی می‌دهد که بر اساس دین و ایمان عمل می‌کنم.
قلمرو زبانی
🔹 شیر حق: لقب حضرت علی (ع)، به معنای شیر خدا
🔹 شیر هوا: کسی که اسیر هوس‌هاست
🔹 فعل: عمل، کردار
🔹 گوا: شاهد، دلیل
قلمرو ادبی
🔹 شیر حق / شیر هوا: تضاد برای برجسته کردن تفاوت پیروی از خدا و پیروی از نفس
🔹 شیر حق: استعاره از شجاعت و قدرت الهی حضرت علی (ع)
🔹 فعل من بر دین من باشد گوا: تشخیص (کردار به‌عنوان شاهد معرفی شده است)
باد خشم و باد شهوت، باد آز ◈ برد او را که نبود اهل نماز
معنی : خشم، شهوت و طمع همچون بادی ویرانگرند که انسان بی‌نماز را از راه حق دور کرده و نابود می‌کنند.
قلمرو زبانی
🔹 باد خشم / باد شهوت / باد آز: تمثیل از نیروهای ویرانگر نفس
🔹 آز: حرص و طمع
🔹 برد او را: کنایه از نابود ساختن و گمراه کردن
🔹 اهل نماز: کسی که به عبادت و بندگی پایبند است
قلمرو ادبی
🔹 باد خشم، باد شهوت، باد آز: تکرار و مراعات نظیر (هر سه از نیروهای نفسانی)
🔹 باد: استعاره از عامل ویرانگر و گمراه‌کننده
🔹 برد او را: کنایه از هلاکت و سقوط
🔹 کل بیت: لحن اخلاقی و پندآموز
چون درآمد در میان، غیر خدا ◈ تیغ را دیدم نهان کردن سزا»
معنی : وقتی پای چیزی جز رضای خدا به میان آمد، دانستم که باید شمشیرم را کنار بگذارم، زیرا در غیر این صورت کارم ارزش نداشت.
قلمرو زبانی
🔹 چون: هنگامی که
🔹 غیر خدا: هر چیزی جز رضای الهی
🔹 نهان کردن: پنهان ساختن، کنار گذاشتن
🔹 سزا: شایسته، درست
قلمرو ادبی
🔹 غیر خدا: تضاد با یاد خدا (بیان هدف اصلی عمل)
🔹 تیغ نهان کردن: کنایه از دست کشیدن از جنگ
🔹 کل بیت: لحن تعلیمی و اخلاقی
تاریخ ادبیات درس دوازدهم فارسی هشتم
تاریخ ادبیات درس دوازدهم فارسی هشتم به معرفی جلال‌الدین محمد بلخی مشهور به مولانا (۶۰۴–۶۷۲ هـ.ق) می‌پردازد. او از بزرگ‌ترین شاعران و عارفان قرن هفتم ایران است. آثار مهم او شامل: مثنوی معنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه می‌باشد.
کتاب ارزشمند مثنوی معنوی مهم‌ترین اثر مولوی است که در قالب شعر و با حدود ۲۶ هزار بیت در شش دفتر سروده شده است. این کتاب سرشار از حکایات آموزنده است و مولانا با استفاده از آنها، حقیقت‌های دینی و عرفانی را با زبانی ساده و از راه تمثیل برای مردم بیان کرده است.
خلاصه شعر شیر حق فارسی هشتم
این شعر به داستانی از زندگی حضرت علی (ع) می‌پردازد. در جنگی، حضرت علی با پهلوانی روبه‌رو می‌شود و در آستانه کشتن اوست، اما وقتی آن مرد به چهره‌اش آب دهان می‌اندازد، حضرت علی شمشیرش را کنار می‌گذارد. پهلوان شگفت‌زده می‌پرسد چرا او را رها کرده است. حضرت علی پاسخ می‌دهد که شمشیر من برای رضای خداست، نه برای خشم شخصی یا هوای نفس. اگر انگیزه‌ای جز خدا در میان باشد، جنگیدن ارزش ندارد. او خود را «شیر خدا» معرفی می‌کند، نه اسیر هوس. شاعر در پایان هشدار می‌دهد که خشم، شهوت و طمع مانند بادی ویرانگر انسان را از راه حق دور می‌کنند و تنها کسی که اهل ایمان و نماز باشد، می‌تواند از این خطرها در امان بماند.
پیام شعر شیر حق فارسی هشتم
پیام شعر «شیر حق» این است که ارزش کارها تنها به نیت خالص بستگی دارد. اگر انسان برای رضای خدا عمل کند، کارش بااخلاص و ماندگار خواهد بود؛ اما اگر انگیزه‌ای از روی خشم، شهوت یا طمع باشد، آن عمل بی‌ارزش است. همچنین شعر تأکید می‌کند که مؤمن واقعی باید بر نفس و خواسته‌های درونی غلبه کند و مانند حضرت علی (ع) در همه کارها هدفش خدا و ایمان باشد.
قبلی:
معنی شعرخوانی ای وطن من فارسی هشتم صفحه ۸۶
جواب سوالات درس یازدهم فارسی هشتم ( خودارزیابی ، فعالیت نوشتاری و گفت و گو)
معنی درس یازدهم پرچمداران + کلمات سخت ، آرایه های ادبی و خلاصه
بعدی:
