تحقیق دانش آموزی در مورد یوزپلنگ مناسب تمام پایه های تحصیلی

تحقیق در مورد یوزپلنگ

یوزپلنگ که به عنوان چیتا نیز شناخته می شود یک گربه بزرگ و از گروه پستانداران است که به دلیل سرعت بالا در بین گربه سانان شناخته شده است. این حیوان می تواند در کمترین زمان ممکن به سرعت 97 یا 113 کیلومتر در ساعت برسد. یوزپلنگ ها به خاطر داشتن لکه های کوچک سیاه رنگ بر روی پوست خود به راحتی می توانند پنهان یا استتار شوند. البته هیچ لکه ای در ناحیه شکم سفید این حیوان وجود ندارد. یوزپلنگ تنها شکارچی است که سابقه حمله به انسان را در حیات وحش ندارد و به دلیل سبک وزن تر بودن نسبت به سایر شکارچیان اغلب از انسان ها فرار می کند. یوزپلنگ در فرهنگ های مختلف به عنوان نماد سرعت و شجاعت بکار می رود و به همین منظور عکس آن روی پیراهن تیم ملی ایران مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی فیزیکی یوزپلنگ

یوزپلنگ بدنی کشیده، پاهای بلند و کمری باریک دارد. علاوه بر این دو نوار سیاه پر رنگ مانند اشک از گوشه داخلی چشمانش تا دو طرف دهانش کشیده شده است. در انتهای دم پرپشت این حیوان نیز حلقه های سیاه وجود دارد.

یوزپلنگ ماده معمولا کوچکتر از نر است. اما از نظر ظاهری تفاوت عمده ای بین یوز نر و ماده وجود ندارد و از نظر ظاهری قابل تشخیص نیستند. یوزپلنگ ها اغلب به سختی دیده می شوند زیرا پوشش خالدار آنها با علف های بلند و خشک دشت ها ترکیب می شود و به راحتی قابل دیدن نیستند.

یوزپلنگ هنگام دویدن در هر قدم فقط دو بار پاهایش به زمین می خورد به همین دلیل اغلب دویدن آن شبیه به پرواز کردن به نظر می رسد. یوزپلنگ بینایی عالی و میدان دید بالایی در روز دارد اما این حیوان بینایی خوبی در شب ندارد به همین دلیل برخلاف سایر گربه سانان اغلب در روز شکار می کند.

دم یوزپلنگ نقش بسیار مهمی را در کنترل سرعت و حرکات سریع این حیوان ایفا می کند. بدین معنا که این دم عضلانی و صاف در هنگام دویدن بدن یوزپلنگ را متعادل می کند و امکان چرخش های سریع و ناگهانی را به حیوان می دهد. علاوه بر این مانند سیگنالی عمل می کند که توله ها بتوانند مادر خود را در علفزارهای بلند دنبال کنند.

ویژگی رفتاری یوزپلنگ ها

یوزها برای خود قلمروی وسیعی تعیین می کنند و به شدت نسبت به آن حساس هستند. قلمروی آنها اغلب با شیرها و سایر یوزپلنگ ها همپوشانی دارد.

برخلاف سایر گونه های جانوری ماده یوزپلنگ ها بیشتر مایل به زندگی به صورت منفرد هستند و قلمرویی که برای خودشان تعیین می کنند بزرگتر از قلمرو یوزهای نر است.

یوزپلنگ ها حیواناتی خجالتی هستند و بیشتر وقت خود را در کمین کردن برای شکار می گذرانند و خیلی در معرض دید قرار نمی گیرند.

یوزپلنگ وقتی شکار می کند برای اینکه طعمه او توسط دیگر جانوران وحشی مورد حمله قرار نگیرد آن را به یک جای خلوت می برد. آنها قبل از خوردن غذا کمی صبر می کنند تا دمای بدنشان که هنگام تعقیب و گریز افزایش یافته متعادل شود.

سرعت یوزپلنگ

از مهمترین ویژگی یوزپلنگ می توان به سرعت دویدن آن اشاره کرد که تا 112 کیلومتر در ساعت می رسد. طول گام های یوز نیز بسیار شگفت انگیز است و به 6 یا 7 متر می رسد که در بین منحصر به فرد است.

زیستگاه و محل زندگی یوزپلنگ کجاست؟

یوزپلنگ ها معمولاً زندگی در علفزارهای باز و مناطق خشک و باز را ترجیح می دهند. با اینحال آنها اغلب در طیف وسیعی از زیستگاه ها در سراسر شرق و جنوب آفریقا زندگی می کنند. این حیوان در سراسر اروپا نیز یافت می شود اما به دلیل از دست دادن زیستگاه و کاهش تعداد طعمه در حال انقراض است و فقط تعداد کمی از آن ها در ایران زندگی می کنند.

انواع یوزپلنگ

در سراسر دنیا پنج گونه یوزپلنگ وجود دارد که از نظر ظاهری تفاوت های جزئی با یکدیگر دارند ولی در زیستگاه های مختلفی زندگی می کنند. به عنوان مثال یوزپلنگ های مناطق خشک و بیابانی رنگ روشن تر و خال های کوچکتری دارند. در مقابل یوزهای آفریقایی چثه بزرگتری دارد و رنگ آن نیز تیره تر با خال های بزرگ تر روی بدن است.  یوز آسیایی یا ایرانی نیز نوعی یوزپلنگ یال دار است که در مناطق بیابانی یافت می شود و در معرض انقراض است.

حقایقی در مورد یوزپلنگ

یوزپلنگ حیوانی لاغر اندام و بسیار کوچک تر از شیرها و ببر است. با اینحال دارای پاهای بلند باریک و عضلانی و ستون فقرات منعطف است که همه اینها به او کمک می کند تا خیلی سریع بدود.

یوزپلنگ ‌ها هنگام مواجهه با خطر غرغر می کنند و صداهایی مشابه صدای جیر جیر یا حباب بلند ایجاد می کنند. همچنین در میان گربه‌ های بزرگ این حیوان منحصر به‌ فرد است زیرا می ‌تواند در حین دم و بازدم نیز خرخر کند. صدای غرش یوزپلنگ ها تا 1.5 کیلومتری نیز شنیده می شود.

پنجه های یوزپلنگ جمع نمی شوند به همین دلیل کمک می کنند که پاهای یوزپلنگ هنگام دویدن کشش زیادی داشته باشد. علاوه بر این به آنها کمک می ‌کند وقتی خیلی سریع می ‌دوند به زمین چنگ بزنند. این حیوان تنها حیوان از گروه گربه سانان است که نمی تواند پنجه های خود را بطور کامل به عقب بکشد.

این حیوان در دو طرف چشمان خود محافظی به نام علامت اشک در برابر نور خورشید دارد که از گوشه داخلی چشم‌ هایش تا کناره های دهانش کشیده شده است. این علامت تابش نور خورشید را منعکس می کند و در نتیجه برای شکار بهتر به حیوان کمک می کند. علاوه بر این کمک می کند تا هنگام شکار بتواند روی طعمه‌ خود تمرکز کند.

 یوزپلنگ حیوانی است که آب بسیار کمی برای زنده ماندن نیاز دارد. او 2 تا 4 روز یکبار کمی آب می نوشد و می تواند تا 10 روز بدون مصرف آب زنده بماند. یوزپلنگ ها معمولا 12 ساعت در روز می خوابند و همچنین نمی توانند از درخت بالا بروند.

یوزپلنگ چه می خورد؟

یوزپلنگ ها گوشتخوار هستند و بیشتر از حیوانات کوچک تغذیه می کنند. آنها معمولاً طعمه خود را تعقیب می کنند و سپس گلوی آن را گاز می گیرند و با قطع جریان هوا (خفگی) آن را می کشند. یوزپلنگ ها به تنهایی یا در گروه های کوچک زندگی می کنند و بینایی عالی آن ها کمک می کند تا در طول روز شکار کنند. یوزپلنگ ها معمولا اوایل صبح یا اواخر عصر شکار می کنند و اغلب از حیواناتی مانند گوزن، آهو، گورخر و خرگوش تغذیه می کنند و معمولا پوست و استخوان شکار خود را نمی خورد.

بعد از اینکه یوزپلنگ طعمه (غذا) خود را شکار کرد، آن را به مخفیگاهی در سایه می آورد تا حیوانات دیگر آن را نبینند زیرا این حیوان جنگیدن را دوست ندارد. اگر حیوانات بزرگ تر و تهاجمی تر به او نزدیک شوند، طعمه خود را رها می کند تا از دعوا اجتناب کند.

چرخه زندگی و تولید مثل یوزپلنگ

یوزپلنگ ها در همه فصل ها قابلیت جفت گیری دارند و تولید مثل آنها محدود به فصل خاصی نیست. حدود سه ماه پس از جفت گیری، یوزپلنگ ماده دو تا هشت توله به دنیا می آورد. یوزهای ماده در کنار توله هایشان می مانند و به تنهایی توله ها را بزرگ می کنند.

توله ها هنگامی به دنیا می آیند نابینا هستند، اما در عرض 10 روز چشمان آنها باز می شود و می توانند ببینند. آنها در سن 3 هفتگی دندان در می آورند و در عرض 6 ماه پس از تولد، به نصف اندازه  یوزپلنگ های بالغ می رسند و شروع به یادگیری شکار از مادر خود می کنند. توله های یوزپلنگ بیش از یک سال در کنار مادرشان می مانند تا  کاملا شکار را یاد بگیرند و پس از آن ماده ها خانواده را ترک می کنند اما نرها تا آخر عمر با هم می مانند.

متاسفانه بسیاری از توله ها حتی به سن 3 ماهگی نیز نمی رسند زیرا وقتی مادر برای شکار آنها را تنها می گذارد طعمه حیوانات دیگر می شوند و این یکی از دلایلی است که باعث کاهش جمعیت یوزهای دنیا شده است. توله ها دارای یالی هستند که از گردن تا دمش را می پوشاند و به استتار آنها برای جلوگیری از حمله کفتار و شیر کمک می کند.

دشمن یوزپلنگ در طبیعت

یوزپلنگ بالغ به عنوان یک شکارچی قوی معمولا دشمنی ندارد اما توله ها خصوصا وقتی در کنار مادر نیستند بسیار آسیب پذیر هستند و توسط پرندگان شکاری مانند عقاب  حیوانات وحشی دیگری مانند شیر و کفتار شکار می شوند. علاوه بر این انسان با از بین بردن زیستگاه های طبیعی باعث کاهش قابل توجه تعداد یوزپلنگ ها در محیط زیست شده است.

فایده یوزپلنگ برای اکوسیستم چیست؟

یوزپلنگ ها با شکار حیوانات بیمار، پیر و زخمی نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت اکوسیستم دارند. آنها به حفظ تعادل گونه های مختلف مانند بزهای کوهی کمک می کنند. حیوانات مورد علاقه آنها برای شکار آهو، گورخر و بز کوهی است. هرچند آنها خرگوش ها را شکار می کنند اما خرگوش نمی تواند انرژی مورد نیاز این حیوان را تامین کند.

یوزپلنگ چقدر عمر می کند؟

یوزپلنگ ها 7 تا 10 سال در طبیعت زندگی می کنند. اما آنها می توانند تا 16 سال نیز در باغ وحش زندگی کنند. زیرا مجبور نیستند با شکارچیان روبرو شوند یا برای غذا بجنگند بنابراین طبیعی است که میانگین عمر بیشتری داشته باشند.

آیا یوزپلنگ ها در معرض انقراض هستند؟

یوزها از دسته حیواناتی هستند که به شدت در معرض انقراض قرار دارند. همه انواع آنها در دنیا در معرض خطر هستند و اکنون تنها 7 تا 10 هزار یوزپلنگ در سراسر حیات وحش باقی مانده است. اگرچه با نگهداری آنها در باغ وحش و مناطق حفاظت شده در برخی کشورها رشد جمعیت آنها مقداری افزایش یافته است.

یوزپلنگ ایرانی

یوزپلنگ ایرانی زیر گونه نژاد آسیایی است و فقط 20 قلاده از آنها در ایران موجود هستند که طی حوادث جاده ای تعدادی از آنها کشته شده اند و به همین دلیل در معرض انقراض قرار دارد. یوز ایرانی در استان های جنوبی، یزد و کرمان و در مناطق بیابانی زندگی می کند. در این مناطق فعالیت های انسانی و از بین رفتن زیستگاه های طبیعی، کاهش تعداد حیوانات علفخوار جهت تغذیه و همچنین شکار بی رویه باعث کاهش تعداد یوزها شده است. یوز ایرانی از آهو، کل و قوچ ها بسته به گونه های جانوری محل تغذیه می کند. همچنین می تواند روباه، شغال، خرگوش و حتی حیوانات اهلی مانند بز و گوسفند را شکار کند.

یوزپلنگ برای شکار کمین کرده و با احتیاط به طعمه خود نزدیک می شود. آنها کمی کوچکتر از گونه های آفریقایی هستند ولی گردن و پاهای کشیده تر به آنها کمک می کند سرعت بیشتری نسبت به یوز آفریقایی داشته باشند. طول عمر یوز ایرانی کمتر از 15 سال است و گاهی بر اساس شرایط زیستگاه تا 18 سالگی نیز زنده مانده اند. در حال حاضر یوز ایرانی یک حیوان تحت حفاظت است، شکار آنها ممنوع است و به مردم محلی آموزش هایی در مورد رفتار با آنها داده شده که در صورت مواجهه آسیبی به این حیوان نزنند. همچنین برخی از آنها به مناطق حفاظت شده منتقل شده اند شاید بتوان از انقراض این جانور زیبا جلوگیری کرد.

دانش آموزان و بچه های عزیز؛ در این مقاله کودکانه اطلاعات مهم و مفیدی درباره یوزپلنگ برای دبستان و سایر پایه های تحصیلی تهیه شد که امیدواریم این مطلب مفید بوده باشد.

بیشتر بخوانید:

تحقیق دانش آموزی در مورد ببر

تحقیق دانش آموزی در مورد گرگ